Transport
Stany Zjednoczone wspierają realizację projektów infrastrukturalnych w Rumunii, w ramach Inicjatywy Trójmorza. Do głównych trójmorskich przedsięwzięć infrastrukturalnych, którymi zainteresowane są USA, należą Via Carpatia (powstająca trasa drogowa na osi północ-południe, która ma połączyć Saloniki w Grecji z Kłajpedą na Litwie) i Rail2Sea (realizowane obecnie połączenie kolejowe łączące Gdańsk z Konstancą).
USA również wyrażają zainteresowanie budową autostrady i szlaku kolejowego łączącego Konstancę z Gdańskiem (która jest częścią korytarza Via Carpatia), zapewniając w ten sposób połączenie transportowe między Morzem Czarnym a Bałtyckim.
9 października 2020 roku podczas wizyty rumuńskiego ministra gospodarki, energii i rozwoju biznesu Virgila Daniela Popescu i amerykańskiego sekretarza ds. Dana Brouilette’a w Waszyngtonie, podpisano także (oprócz porozumienia dotyczącego wzmocnionej współpracy atomowej) międzyrządową umowę, która obejmuje budowę drogowo-kolejowego ciągu komunikacyjnego łączącego polski Gdańsk i rumuńską Konstancę. Podczas spotkania omówiono także obustronną kooperację w zakresie transportu. W trakcie ceremonii był obecny również ambasador USA w Rumunii, Adrian Zuckerman. Amerykański dyplomata wyraził gotowość do zainicjowania nowego projektu dla Rumunii i Polski, który dotyczy budowy połączenia drogowo-kolejowego łączącego Bałtyk z Morzem Czarnym. Zuckerman zaznaczył również, iż planowany projekt infrastrukturalny przyniesie wymierne korzyści dla gospodarek środkowoeuropejskich. Podczas omawianego spotkania, został podpisany również protokół ustaleń w celu zwiększenia możliwości handlowych i gospodarczych między Stanami Zjednoczonymi a Rumunią (memorandum of understanding (MOU) to enhance trade and economic opportunities between the United States and Romania). Umowę podpisano między EXIM Bank a rumuńskim Ministerstwem Gospodarki, Energii i Klimatu Biznesowego. Na mocy protokołu, EXIM Bank ma przeznaczyć 7 mld dol. USD na realizację projektów komunikacyjnych i energetycznych. Część tych środków finansowych miałaby być przeznaczona na wybudowanie połączeń drogowo-kolejowych łączących Bałtyk z Morzem Czarnym.
Realizacja omawianych szlaków transportowych (Via Carpatia, autostrada Gdańsk-Konstanca i Rail2Sea) umożliwi szybszy i zwiększony transport wojsk amerykańskich do regionu czarnomorskiego, co wiąże się ze strategią wojskową USA w regionie Morza Czarnego odnośnie do wzmocnienia wschodniej flanki NATO.
Via Carpatia przebiega na terytorium Rumunii na trasie Oradea- Arad-Timisoara-Lugoj-Sibiu-Bukareszt-Konstanca. Odcinki, których brakuje w ramach tego międzynarodowego szlaku transportowego, jak również autostrady Gdańsk-Konstanca, to odcinki na autostradzie A1 (przebiegającej od stolicy Rumunii – Bukaresztu do granicy rumuńsko-węgierskiej w Nădlac): Oradea-Arad, Lugoj-Deva, Sibiu-Pitesti) i tunele na tej drodze oraz południowa obwodnica Bukaresztu (A0 South). Środki finansowe ze strony amerykańskiej miałyby być przeznaczone na budowę odcinków Oradea-Arad i Lugoj-Calafat (pozostałe odcinki są w fazie realizacji). W przypadku szlaku kolejowego Rail2Sea, do brakujących odcinków należą: Curtici-Arad-Timisoara, Timisoara-Drobeta Turnu-Krajowa-Bukareszt.
Wymiana handlowa
W latach 1995-2019 eksport Rumunii do USA wzrastał rok do roku średnio o 8,67% – z 245 mln dol. w 1995, do 1,8 mld dol. w 2019 roku. Eksport rumuński do Stanów opierał się głównie na maszynach i urządzeniach oraz ropie naftowej. Jednocześnie USA były dla Rumunii 12 największym kierunkiem eksportowym. Z kolei import z Rumunii do Stanów Zjednoczonych wart był (na 2019 rok) 968 mln dol., co świadczy o przewadze strony rumuńskiej w obustronnej wymianie handlowej RO-US. Identycznie jak w przypadku struktury eksportu, Rumunia importowała głównie od Stanów maszyny i urządzenia oraz ropę naftową.
Klimat inwestycyjny w Rumunii
Wnikliwa ocena warunków inwestycyjnych w Rumunii przedstawiona została w najnowszym raporcie Departamentu Stanu USA na 2021 rok (2021 Investment Climate Statements: Romania). W urzędowym dokumencie zwraca się uwagę na zalety Rumunii jako miejsca dokonywania zagranicznych inwestycji. Strategiczne położenie, członkostwo w UE, obfitość w surowce naturalne, wykształcone społeczeństwo, konkurencyjne płace i niskie podatki wymieniane są jako czynniki ułatwiające inwestowanie w Rumunii.
Jednakże w dokumencie wskazuje się na korupcję w Rumunii, która jest wiodącym czynnikiem blokującym dokonywanie potencjalnych inwestycji w tym państwie. W raporcie zwraca się uwagę na to, iż inwestorzy z USA narzekali na korupcję ze strony rządowej i w środowisku biznesowym w Rumunii (w szczególności wśród służb celnych, miejskich urzędników i lokalnych władz finansowych).
Podsumowanie
Stosunki gospodarcze między Rumunią a USA mają szansę rozwinąć się o nowe inicjatywy infrastrukturalne, jak choćby połączenia drogowe i kolejowe łączące Gdańsk z Konstancą (które ułatwiłyby dyslokację wojsk NATO nad Morze Czarne i transport towarów w Europie Środkowej).
Współpraca gospodarcza między Rumunią a USA odbywa się głównie poprzez formaty dwustronne. Jednakże w ostatnich latach kooperacja ta częściej realizowana jest poprzez formy wielostronnego partnerstwa. Świadczy o tym nawiązanie współpracy z państwami Europy Środkowo-Wschodniej (w tym Rumunii), w ramach Inicjatywy Trójmorza (która ma przyczyniać się do rozwoju połączeń infrastrukturalnych i do której należy między innym Rumunia).
Z drugiej strony kooperacja rumuńsko-amerykańska (poprzez zwiększanie aktywności inwestorów z USA) może być w pewnym stopniu hamowana w związku z powszechnie występującą korupcją w Rumunii, pomimo wdrażania prawa wspólnotowego UE, które ma zapobiegać temu zjawisku. Ponadto, między dwoma partnerami gospodarczymi występuje dość niska handlowa, rocznie wynosząca około 2,5-3 mld dol. – co świadczy o dość ograniczonym zakresie współpracy gospodarczej (przeważnie w strategicznych projektach).
Aby wzmacniać partnerstwo gospodarcze ze Stanami Zjednoczonymi, Rumunia powinna kontynuować dotychczasowe projekty. W celu pogłębiania współpracy gospodarczej, strona rumuńska powinna również rozwijać inne formy współpracy. Warto między innymi włączyć USA w reformę rumuńskiego prawa gospodarczego, która mogłaby przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności gospodarki Rumunii.
Autor: Piotr Wójcik
Źródła:
https://www.agerpres.ro/english/2021/01/20/interview-adrian-zuckerman-i-am-bullish-on-romania-economic-development-slowed-by-limited-infrastructure--646431
https://emerging-europe.com/news/is-the-us-about-to-finance-a-motorway-linking-the-baltic-and-black-seas/
https://www.railwaypro.com/wp/u-s-to-support-the-rail-project-linking-constanta-and-gdansk/
https://www.railwaypro.com/wp/u-s-to-support-the-rail-project-linking-constanta-and-gdansk/
https://www.railwaypro.com/wp/u-s-to-support-the-rail-project-linking-constanta-and-gdansk/;
https://newsbeezer.com/romaniaeng/where-the-highway-built-by-the-americans-in-romania-runs-sections-funded-by-the-7-billion-fund/;
https://newsbeezer.com/romaniaeng/where-the-highway-built-by-the-americans-in-romania-runs-sections-funded-by-the-7-billion-fund/;
https://newsbeezer.com/romaniaeng/where-the-highway-built-by-the-americans-in-romania-runs-sections-funded-by-the-7-billion-fund/;
https://oec.world/en/profile/country/rou;
https://www.state.gov/reports/2021-investment-climate-statements/romania/;
https://www.state.gov/reports/2021-investment-climate-statements/romania/;