Jakie wnioski możemy wyciągnąć z IX edycji Szczytu Ameryk? Czy starania Stanów Zjednoczonych, aby zbliżyć się do regionu, były lub będą owocne? Czy stracono szansę na zbliżenie między Waszyngtonem a krajami, które nie zostały zaproszone na spotkanie? Jaka jest rola Stanów Zjednoczonych w Ameryce Łacińskiej?

Stany Zjednoczone Ameryki

Autor:  Szymon Ostrowski 

 

Pierwszy rok prezydentury Joe Bidena odznaczył się szeregiem zmian i ważnych wydarzeń, które z pewnością przejdą do historii Stanów Zjednoczonych. W polityce wewnętrznej to przede wszystkim walka z pandemią COVID-19 oraz zmiany wprowadzane po odejściu administracji Donalda Trumpa. W dyplomacji, rok 2021 to także okres zmian: obserwowaliśmy nowe otwarcie w stosunkach z Rosją i rewizję celów USA jako światowego mocarstwa.

 

1. Pierwsze sto dni prezydentury Bidena. 

Styczeń przyniósł Ameryce być może najbardziej wstrząsające wydarzenie od czasu zamachów na World Trade Center. 6 stycznia zenitu sięgnęło napięcie związane z oskarżeniami ze strony Donalda Trumpa o fałszowanie wyborów. Urzędujący wówczas prezydent przemawiał do swoich zwolenników w Waszyngtonie. Zgromadzenie przerodziło się w brutalne zamieszki, które zaowocowały szturmem na siedzibę Senatu i Izby Reprezentantów.

 

Gdy manifestanci wdarli się do budynku, kongresmenów trzeba było ewakuować. W zajściu zginęło pięć osób. Następnego dnia Kongres uznał Bidena za kolejnego prezydenta USA, a duże platformy społecznościowe, Facebook i Twitter permanentnie banowały Trumpa oskarżanego o agitowanie i namawianie do zamachu na Kongres.

 

20 stycznia z kolei, Joe Biden został zaprzysiężony na czterdziestego szóstego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jego wiceprezydentką została Kamala Harris. Tego samego dnia nowy prezydent rozpoczął serię rozporządzeń wykonawczych, które odwoływały liczne, kontrowersyjne decyzje Donalda Trumpa. W ten sposób Stany Zjednoczone zaprzestały finansowania budowy muru na granicy z Meksykiem oraz wyraziły chęć dołączenia z powrotem do Światowej Organizacji zdrowia i Porozumienia Paryskiego.

 

Koniec stycznia i luty przyniosły więcej podobnych decyzji, takich jak zakup szczepionek na COVID-19, a także wdrażanie planu pomocowego zaproponowanego przez Demokratów, który ostatecznie przyjęto w marcu. Tak przeznaczono 1,9 biliona dolarów na dodatki w wysokości 1400 dolarów dla obywateli w potrzebie a także na ogromne kwoty dla szkół, przedsiębiorców zagrożonych przez pandemię i władz stanowych i lokalnych. Plan spotkał się z krytyką ze strony Republikanów i części Demokratów, którzy uważali go za zbyt kosztowny.

 

Pierwsze sto dni prezydentury Bidena podsumowało przemówienie do obu izb Kongresu z 28 kwietnia. Prezydent skupił się w niej na swoich sukcesach w walce z pandemią, a także zapowiedział zakończenie „wiecznie trwającej wojny w Afganistanie”. Zachęcał on kongresmenów do wsparcia jego idei „Build Back Better Plan” obejmującego nie tylko walkę z ekonomicznymi skutkami pandemii, ale również wydatki socjalne mające wspomóc rodziny.

 

2. Atak na Colonial Pipeline i pierwsza rocznica śmierci George’a Floyda.

Maj przebiegł pod znakiem ataku ransomware na największą sieć rurociągów w Stanach Zjednoczonych. W wyniku ataku hakerów na Colonial Pipeline, 19 stanów zostało przez kilka dni bez ropy, paliwa lotniczego, oleju opałowego etc., czym zatrzymano 20% zużywanych w Ameryce paliw. Zarząd Colonial Pipeline przyznał, że, aby odblokować naftociąg, zgodził się zapłacić 4,4 miliona dolarów „okupu”, z których Departament Sprawiedliwości zdołał odzyskać nieco ponad połowę w kryptowalutach.

 

25 maja minął rok od śmierci George’a Floyda, czarnoskórego mężczyzny zabitego w czasie zatrzymania przez policję. W całym kraju odbyły się manifestacje ku jego pamięci. 

 

3. Pierwsze zagraniczne wizyty Bidena jako nowego Prezydenta USA.

9 czerwca Joe Biden udał się w swoją pierwszą zagraniczną wizytę jako prezydent Stanów Zjednoczonych. W czasie swej podróży, Biden wziął udział w szczycie grupy G7 w Kornwalii, spotkał się z przedstawicielami państw NATO w Brukseli, a także z prezydentem Rosji, Władimirem Putinem, w Genewie. Pierwsze z wymienionych wydarzeń dla Ameryki oznaczało kurtuazyjny gest podpisania „Nowej Karty Atlantyckiej” z Brytyjczykami.

 

Najwięcej emocji w mediach wzbudziła jednak rozmowa Bidena z Putinem, widziana jako wielki test dyplomacji administracji Demokratów. Paradoksalnie, mimo zapowiedzi poruszenia tematów relacji rosyjsko-ukraińskich i kwestii uwięzienia Aleksieja Nawalnego, trwająca trzy i pół godziny rozmowa głów państw nie przyniosła żadnych przełomowych zmian ani postanowień.

 

4. Wycofanie się Amerykanów z Afganistanu.

Po spokojnym, „olimpijskim” lipcu, w sierpniu nadeszło prawdziwe trzęsienie ziemi w postaci zapowiadanego wycofania się amerykańskich sił z Afganistanu. Kiedy ostatni żołnierze US Army opuszczali kraj, Taliban w szybkim tempie przejmował kolejne prowincje Afganistanu, by na końcu zająć Kabul, stolicę kraju, i tym samym objąć w nim władzę.

 

Decyzja o ewakuacji i samo jej przeprowadzenie spowodowało falę krytyki wobec samego Bidena. Pojawiły się pytania o zasadność prowadzenia dwudziestoletniej wojny, której wynikiem było zniweczenie Amerykańskich wysiłków w ciągu dni. Symbolem tych wydarzeń z pewnością może być konferencja prasowa, na której widzieliśmy zmęczonego sytuacją Joe Bidena. Pojawiły się pytania o rolę i pozycję Ameryki jako światowego mocarstwa.

 

We wrześniu z kolei, odbyły się uroczystości z okazji dwudziestej rocznicy zamachów na World Trade Center, które rozpoczęły „wojnę z terroryzmem” i amerykańską obecność w Afganistanie.

 

5. proces Kyle’a Rittenhouse’a oraz wybory w Nowym Jorku, Virginii i New Jersey.

Spokojny październik poprzedził miesiąc pełen ważnych wydarzeń dla Amerykańskiej opinii publicznej. 1 listopada rozpoczął się proces Kyle’a Rittenhouse’a, który został oskarżony o dwa zabójstwa i próbę zabójstwa na manifestacji w Kenoshy, w stanie Wisconsin, z sierpnia 2020.

 

Rittenhouse przybył do miasta z bronią, gdy dowiedział się o proteście zorganizowanym po śmierci czarnoskórego mężczyzny w czasie zatrzymania przez policję. Siedemnastoletni Kyle miał działać w obronie własnej i zastrzelić dwie osoby. Jego sprawa wzbudziła ogromne emocje, które nie opadały w trakcie procesu. Ostatecznie, 19 listopada Rittenhouse został uniewinniony, co po stronie konserwatystów spotkało się z aprobatą, ale wzbudziło gniew liberałów.

 

W tym samym miesiącu odbyły się także wybory na burmistrza Nowego Jorku, a także wybory gubernatora Virginii i New Jersey. W Nowym Jorku zwycięstwo odniósł Demokrata Eric Adams, w New Jersey urząd utrzymał także Demokrata, Phil Murphy. Niespodzianką była wygrana Republikanina Glenna Youngkina w Virginii, w której rok wcześniej przegrał Donald Trump.

 

Komentatorzy analizujący ten fakt, a także strukturę głosów w Nowym Jorku i New Jersey punktowali odwrót elektoratu od Trumpa i w pewnym stopniu od Demokratów na rzecz Republikanów niekojarzonych z Trumpem.

 

6. „Szczyt dla demokracji”.

W dniach 9-10 grudnia z kolei odbył się „szczyt dla demokracji” zorganizowany przez Joe Bidena. Była to dwudniowa zdalna konferencja, na którą zaproszono przedstawicieli kilkunastu państw uważanych za demokratyczne. Celem rozmów było przedyskutowanie kryzysu demokracji obserwowanego w ostatnich latach oraz wpływu na nią wywołanego przez pandemię.

Rok 2021 był zatem rokiem wielkich zmian. W atmosferze skandalu, machnąwszy się na demokrację, odszedł Donald Trump, którego miejsce zajął Joe Biden. Jego administracja skupia się na walce z koronawirusem i wdrażaniem pakietów pomocowych dla porażonej pandemią gospodarki.

 

Ostatni rok to także rok podziałów w amerykańskiej polityce. Trump nie daje o sobie zapomnieć, natomiast Biden jednym przywraca wiarę w Stany Zjednoczone, innych rozczarowuje, a tendencja wskazuje na wzrost znaczenia Republikanów we władzach stanowych.

 

W polityce zagranicznej doszło do przewartościowania. Skończyła się epoka Amerykanów w Afganistanie, co rodzi pytania o przyszłość i nowe kierunki amerykańskiej dyplomacji, najpewniej skierowanej na Pacyfik, nie Atlantyk i Azję Środkową.

 

Źródła:

[1]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-58286766

[2]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-56004916

[3]https://www.bbc.com/news/world-57461670

[4]https://www.cnbc.com/2021/01/20/joe-biden-sworn-in-46th-president-united-states.html

[5]https://edition.cnn.com/2021/12/23/tech/biggest-tech-fails-2021/index.html

[6]https://www.nbcnews.com/politics/2021-elections/virginia-governor-results

[7]https://www.politico.com/election-results/2021/new-york-city/mayor/

[8]https://pism.pl/publikacje/szczyt-dla-demokracji

[9]https://www.rp.pl/gospodarka/art8653551-senat-usa-zgodzil-sie-na-trzeci-plan-pomocowy

[10]https://www.nytimes.com/interactive/2021/11/02/us/elections/results-new-jersey.html

[11]https://time.com/6117401/kyle-rittenhouse-verdict-not-guilty/

[12]https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/05/25/statement-by-white-house-press-secretary-jen-psaki-on-the-meeting-between-president-joe-biden-and-president-vladimir-putin-of-russia/

[13]https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2021/06/10/the-new-atlantic-charter/

 

Meksyk

Autor: Wiktoria Prokocka

 

Rok 2021 był dla meksykańskiej ludności niezwykle ciężkim ze względu na pandemię COVID-19. Sytuacja epidemiczna podważyła kompetencje rządu i spowodowała spadek poparcia.

 

Aby zrozumieć obecne niezadowolenie Meksykanów, należy wrócić do roku 2018, kiedy prezydent Andres Manuel López Obrador został wybrany na stanowisko. Wygrana Lopeza Obradora była obietnicą dla niezadowolonych i zmęczonych obywateli złamania hegemonii systemu dwupartyjnego. Rząd AMLO za priorytety uznawał reformy gospodarcze, które miały doprowadzić do sprawiedliwego podziału dochodów, który od lat jest problemem państwa.

 

Niestety, w trakcie pandemii rząd nie wykorzystał programu stymulacyjnego ekonomii, nie stworzył również żadnej alternatywnej pomocy dla przedsiębiorstw oraz pozbawionych pracy obywateli. Obecnie rząd stoi w ogniu krytyki ze względu na oskarżenia o celowe ukrywanie sytuacji kryzysowej w 2020 roku.

 

Ze względu na brak reakcji rządu w sprawie sytuacji pandemicznej, która przejawiała się brakiem jakichkolwiek rozporządzeń sanitarnych i dodatkowego finansowania służby medycznej, Meksyk plasuje się po dwóch latach pandemii jako kraj z czwartą największą liczbą ofiar śmiertelnych.

 

1. Wybory parlamentarne i kontrowersje wokół nich.

Dnia 06.06.2021 odbyły się wybory parlamentarne. W relatywnie niedawno wypracowanym systemie wielopartyjnym istnieje tendencja wyróżniania się przez cztery największe partie. Należy pamiętać o tym, że pluralizm polityczny w demokratyczym Meksyku jest nadal młody, bowiem pojawił się dopiero trzy lata temu (2018).

 

Na dzień dzisiejszy największym poparciem cieszy się partia Narodowego Ruchu Odrodzenia (MORENA). Pod liderstwem Mario Martin Delgado zajmuje aż 198 miejsc, co daje jej 35% poparcia wśród głosującej populacji. Partia skupia się na poglądach centro-lewicowych i lewicowych, jest socjaldemokratyczna i reformistyczna pod względem gospodarczym oraz społecznym. Była ona koalicją Partii Pracy (Labour Party) i Social Encounter Party. SEP, z którego pochodzi obecny prezydent López Obrador, zostało rozwiązane na rzecz tranzycji w MORENA.

 

Za partią plasuje się Partia Akcji Narodowej (PAN) pod przywództwem Marko Cortez Mendoza - 18,89% poparcia, i Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna (PRI) pod przywództwem Alejandro Moreno Cardenas - 18,36% poparcia. PAN jest partią centro-prawicową i prawicową, liberalno-konserwatywną oraz katolicką. Natomiast PRI plasuje się od centrum do centrolewicy i jest najstarszą partią polityczną w kraju. Opiera się na konstytucjonalizmie, technokracji oraz konserwatyzmie społecznym.

 

Na obecny moment czwartą partią z największym poparciem jest Ruch Obywatelski (CM), otrzymawszy 7% głosów. Należy jednak pamiętać, że przełomowe wybory z perspektywy podziału władzy oraz utworzenia wspólnej koalicji pomiędzy dwoma ruchami obywatelskimi, nie odbyły się bez kontrowersji.

 

Pomysł prezydenta Lopeza Obradora, którym były codzienne konferencje w narodowej stacji telewizyjnej przed wyborami, został uznany przez Narodowy Instytut Wyborczy za potencjalną propagandę przedwyborczą i zakazany od dnia czwartego kwietnia, na trzy miesiące przed głosowaniem. Złączenie Ekologicznej Zielonej Partii (EGP) i RuchuObywatelskiego (CM) pozwoliło na utworzenie Juntos Haremos Historia (JHH), a w długodystansowej perspektywie pozwoliło na przyjęcie do rejestracji przez Narodowy Instytut Wyborczy (INE).

 

Zakwalifikowanie do wyborów JHH oznaczało, iż pierwszy raz w historii Meksyku zostały zakwalifikowane dwa ruchy obywatelskie. Samo INE wywołało kontrowersje, postanawiając odmówić rejestracji trzem kandydatkom: Any Elizabeth Ayali Leyva (JHH), Raulii Tadeo Nava (LP) oraz Manuelii Guillermo Chapmana (MORENA). Wszystkie kobiety zostały zdyskwalifikowane ze względu na brak możliwości poświadczenia, iż w poprzednich działaniach społecznych angażowały się przeciwko przemocy na tle płciowym, która zbiera ogromne żniwo w Meksyku.

 

INE zdecydowało się również na kroki przeciwko biskupom, w szczególności Juanowi Sandoval Iniguez, którzy ingerowali w wybory poprzez nawoływanie w świątyniach do poparcia preferowanych przez nich opcji politycznych. Trzeciego czerwca, na trzy dni przed wyborami, INE wystosowało oficjalną notę do biskupów katolickich, mówiącą o możliwych sankcjach związanych z nieetycznym promowaniem polityki w kościołach.

 

Ilość zamachów w trakcie tegorocznych wyborów była tragiczna. Zginęło dziewięćdziesiąt jeden polityków, czternastu z nich było zgłoszonymi kandydatami. Były to wybory z historycznie drugą największą liczbą morderstw na tle politycznym w latach dwutysięcznych. Nie istniała jednak tendencja co do morderstw skierowanych przeciwko jednej partii, były one dokonywane na politykach różnych opcji na przełomie stycznia i maja.

 

Jak podaje informacja sekretarz Olgi Sanchez Cordero, większość z zamordowanych nigdy nie zgłoszała poczucia zagrożenia. Zgodnie z meksykańskim prawem kandydaci mogą starać się o protekcję federalnej policji w razie jakichkolwiek podejrzeń. Wiele ofiar było politykami lokalnymi, którzy zostali zaatakowani na własnych posesjach.

 

2. Działania Meksyku na arenie międzynarodowej.

Stosunki dyplomatyczne Meksyku pogorszyły się w trakcie pandemii. Ze względu na brak szybkiej reakcji rządu co do kontroli granic, wiele państw uznało kraj za potencjalnie epidemicznie niebezpieczny i zdecydowało się na restrykcje co do osób przyjeżdżających, tudzież powracających z jego terenów.

 

Politycznie pogorszyły się stosunki z Wielką Brytanią. W styczniu, prezydent zaoferował azyl polityczny dla Juliana Assange, twórcy WikiLeaks. Był on wcześniej oczekującym na ekstradycję z Wielkiej Brytanii do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał się zmierzyć z zarzutami. Niestety, działania meksykańskiej misji dyplomatycznej zakłóciły kooperacje państw.

 

Miesiąc ten przyniósł również problemy na linii dyplomatycznej z Rosją. Rząd zdecydował się zakupić dwadzieścia cztery miliony szczepionek Sputnik od rosyjskiego rządu. Lilly Tellez, reprezentantka PAN, zasugerowała w parlamencie, iż szczepionka nie jest bezpieczna, posiada słabą jakość, oraz nie była przebadana. Rosyjska ambasada skomentowała sprawę i domagała się przeprosin za stwierdzenie, że szczepionka ma wątpliwą jakość. Aby nie zaostrzać konfliktu, partia MORENA poprosiła PAN o wystosowanie adekwatnych przeprosin na forum publicznym.

 

W styczniu został powołany nowy nadzorca granicy Stanów Zjednoczonych i Meksyku, Roberta S. Jacobson. Była ambasador, będzie pełniła kontrolę nad problemami granicznymi i usprawnieniem systemu bezpieczeństwa. Jacobson pełni rolę z powołania Bidena. Niewiele po jej powołaniu, prezydent Obrador zwrócił się o pomoc w kryzysie migracyjnym oraz ustabilizowanie sytuacji na granicy. Zwrócił się on również do prezydenta Stanów Zjednoczonych o szybsze działanie w kwestii aplikacji o osiedlenie/obywatelstwo dla Meksykanów mieszkających zagranicą, oraz o rozwiązanie kontrowersji wokół podwójnego-obywatelstwa.

 

Jego gest zaowocował rozmową na linii Joe Biden, Justin Trudeau i AMLO dwa dni później. Chociaż liderzy doszli do wniosków o wspólnym działaniu, wiele z pomysłów nadal nie zostało jeszcze wprowadzonych. Stąd też w samym lutym na granicy amerykańsko-meksykańskiej aresztowano ponad tysiąc osób, z których aż trzydzieści procent było dziećmi.

 

Ze względu na kryzys ekonomiczny, prezydent Argentyny Alberto Fernandez złożył oficjalną wizytę w kraju. W rezultacie Alfonso Ramirez Cuellar (MRN), zaproponował wprowadzenie podatku majątkowego na wzór modelu argentyńskiego. Zgodnie z zamysłem miał on pozwolić rządowi zwiększyć środki na odbudowę państwa po kryzysie.

 

W marcu, ze względu na pogorszenie kryzysu imigracyjnego, prezydent Lopez Obrador ponownie zaprosił Joe Bidena do rozmowy. Prowadzili oni wirtualne spotkanie, na którym przede wszystkim poruszyli kwestie migracji oraz stabilizacji na granicy, padła również tematyka polityki energetycznej, powiązana z brakami energetycznymi, jakie pozbawiły prądu i dostępu do bieżącej wody wielu Meksykanów w lutym.

 

W tym okresie prezydent Boliwii utrzymywał pozytywne stosunki z Meksykiem, a razem z prezydentem AMLO w trakcie oficjalnej wizyty, pojawia się w Chakan Putum. Był on świadkiem zapłacenia odszkodowania dla ludności natywnej Campeche po niemal pięciuset latach zwłoki i ignorowania problemu. Niestety, w tym samym czasie pojawiło się napięcie na linii Salwador-Meksyk.

 

Prezydent Bukele poprosił o wyjaśnienie morderstwa Salwadorczyka w Tulumn. Oskarżył meksykańską policję o zwłokę oraz brak zaangażowania. Co więcej, na swoim oficjalnym koncie na Twitterze zasugerował, iż policja w Tulum jest związana ze zorganizowaną przestępczością, co jest powodem braku rozwiązania sprawy.

 

W okresie kwietniowo-majowym polityka zagraniczna Meksyku była bardzo wycofana, co wiązało się z kryzysem i wyborami. Mimo to, udało się wysłać delegację na konferencję klimatyczną w Stanach Zjednoczonych. Dopiero w czerwcu meksykańska dyplomacja powróciła do rozmów z USA na temat kolejnych problemów migracyjnych i doniesień o bezprawnym traktowaniu obywateli Meksyku na granicy. Kamala Harris zdecydowała się na spotkanie z AMLO, aby omówić potencjalne rozwiązanie problemu.

 

W listopadzie pojawił się spór pomiędzy Meksykiem a Stanami Zjednoczonymi, dotyczący wspólnej protekcji przed kartelami. Według Meksykanów, większość broni używanej przez kartele pochodzi z importu z sąsiedniego państwa. Mowa jest nie tylko o broni palnej, ale również zaawansowanych technologicznie systemów obronnych, używanych przeważnie przez Cártel de Tijuana. Tylko w 2019 doszło do siedemnastu tysięcy morderstw z użyciem broni przez grupy zorganizowane.

 

Przeciwko prawu do transportu broni i sprzedaży na terenach bliskich granicą, wniesiono pozew, który miał zmniejszyć, a następnie całkowicie zapobiec przemytowi broni. Jak deklarują firmy prawne, które uczestniczą w procesie, sprzedaż broni jest konstytucyjnie chroniona w Stanach Zjednoczonych i każdy obywatel ma prawo do jej zakupu. Obywatel z podwójnym obywatelstwem meksykańsko-amerykańskim jest w dalszym ciągu obywatelem Stanów Zjednoczonych, nawet jeśli jego miejscem stałego pobytu jest lokalizacja na terenie Meksyku. Stąd też twierdzą, iż proces wytoczony przezmeksykańskie władze jest zderzeniem wartości pomiędzy dwoma narodami i brakiem zrozumienia amerykańskiej konstytucji.

 

Na przełomie listopada i grudnia, Stany Zjednoczone zdecydowały się na wdrożenie nowej polityki “Remain in Mexico”. Z dnia na dzień przez kontrowersyjny program ponad sześćdziesiąt tysięcy osób ze statusem starających się o azyl (asylum-seeker) zostało deportowanych do Meksyku. Nowa polityka nie była tylko zaostrzeniem konfliktu na granicy, ale również zanegowaniem wcześniejszych ustaleń na linii dyplomacji amerykańskiej i meksykańskiej.

 

Ze względu na rażące niedociągnięcia i zeznania świadków, nowe prawo zostało uznane za czynnik kumulujący zagrożenia na granicy. UNHCR postanowiło potępić to prawo i nie zgodziło się na pomoc w wdrażaniu polityki.

 

Niestety, pomimo wielokrotnych negocjacji razem z grudniem nadszedł kolejny kryzys imigracyjny. Imigranci z krajów Centralnej Ameryki oraz Afryki, postanowili wykorzystywać Meksyk jako jedną z dróg imigracyjnych do Stanów Zjednoczonych. Powołując się na dane przedstawione przez rząd meksykański, trzynastego grudnia doszło do starcia policji z dużą grupą imigrantów, którzy próbowali przedostać się do stolicy i z niej wyruszyć w dalszą podróż. Kilka dni wcześniej ponad pięćdziesięciu czterech imigrantów z nieokreśloną identyfikacją zostało zabitych w wypadku ciężarówki, którą mieli być przewiezieni do Stanów Zjednoczonych przez przemytników.

 

Powołując się na statystyki przedstawione przez Meksykańskie Ministerstwo Imigracji, tylko w okresie styczeń-wrzesień prawie dwieście tysięcy imigrantów dostało się do Meksyku. Jest to trzykrotnie więcej niż w całym 2020. Aż siedemdziesiąt pięć tysięcy z nich zostało deportowanych.

 

3. Zmiany polityczne a codzienność obywateli.

W ramach pomocy ekonomicznej zawartej w popandemicznym planie odbudowy, pensje minimalne zostały podniesione w styczniu o 15%. Niestety, bezrobocie w Meksyku nadal jest wysokim pomimo planu pomocy.

 

W styczniu do życia weszła również ustawa zakazująca genetycznego modyfikowania warzyw, która została potraktowana przez większość obywateli pozytywnie. Ustawa ta zakłada, że mniejsi rolnicy będą teraz mogli konkurować z wielkimi lobby, które muszą się przebranżowić i nie będą już tak efektywną konkurencją. Uprzednio GMO pozwalało im na szybszą i większą produkcję. Oznacza to, iż więcej Meksykanów będzie posiadało pracę.

 

Pandemia COVID-19 spowodowała, że ponad trzynaście tysięcy restauracji w mieście Meksyk było zamkniętych od 2020 r. W połowie stycznia 2021 r., restauratorzy postanowili przeprowadzić największy w historii protest oparty na zaburzeniu porządku dziennego z pomocą użycia narzędzi kuchennych, przeważnie do wytwarzania dźwięków. Protest przebiegł pokojowo, a z czasem restauracje zostały otwarte. Niestety, wielu Meksykanów przez roczny postój miejsc pracy straciło zatrudnienie.

 

Ze względu na kryzys klimatyczny oraz kryzys finansowy, Meksyk zmagał się w styczniu i lutym z przerwami w zasilaniu urządzeń elektrycznych. Najbardziej narażone były najmniej rozwinięte dzielnice dużych miast oraz tereny wiejskie, w których zmniejszenie dostępu do elektryczności równało się z pozbawieniem akcesu do ciepłej wody. Były prezydent, Vincente Fox, skrytykował obecnego prezydenta Lopez Obrador za brak jednoznacznej i szybkiej reakcji.

 

Jedną z największych zmian w życiu codziennym obywateli była legalizacja marihuany, która nastąpiła dziesiątego marca. Jak podaje Narodowy Urząd Konopii Indyjskich (CNC), legalizacja nie jest krokiem do popularyzacji narkotyku - obywatele nadal muszą zarejestrować się w systemie przed zakupem co spowalnia proces decyzji i pozwala na przemyślenie konsekwencji, ale przede wszystkim skupia się na pomocy w poprawie budżetu i walce z przestępczością.

 

Szacuje się, że państwo na obecnych plantacjach marihuany zarobi sześćdziesiąt pięć miliardów MXN, czyli około trzech miliardów dolarów. Co więcej, Meksyk zakłada inwestycje ze strony amerykańskich plantatorów, które mogą przynieść państwowemu budżetowi nawet dziesięć miliardów i nowe miejsca pracy dla Meksykanów z najuboższych regionów.

 

Wraz z legalizacją marihuany w rządowych debatach pojawił się temat legalizacji maku do produkcji opium. Zgodnie z podaniami Biura Kontroli Polityki Narkotykowej Stanów Zjednoczonych, hodowla opium odpowiada za codzienną przemoc w najuboższych miejscach Meksyku oraz wojnę narkotykową prowadzoną przez Cártel de Sinaloa. Szacuje się, iż legalizacja produkcji mogłaby nie tylko pomóc rynkowi farmaceutycznemu rosnąc w siłę, ale również zapewnić bezpieczeństwo mniej uprzywilejowanym obywatelom.

 

4. Prawa kobiet i kobietobójstwo w Meksyku.

Sytuacja kobiet w Meksyku nie uległa poprawie w 2021 roku. Jak ustalił Reuters, przemoc wobec kobiet w Meksyku wzrosła aż o 30% w trakcie ubiegłego roku, co miało swoje źródło w pandemii. Wskaźnik kobietobójstwa wzrósł aż o 7,1% już w pierwszych miesiącach. Jedynie w okresie styczeń-marzec zginęły 423 kobiety.

 

Procent ten został wyliczony dla całego państwa, jednakże były regiony, w których kobietobójstwo wzrosło aż o 57% jak podaje Służba Bezpieczeństwa Publicznego. Były nimi: Colima, Jalisco, Sinaloa, San Luis Potosí, Sonora, Morelos i Chiapas.

 

W styczniu kobiety po raz pierwszy w roku wyszły na ulice. Było to rezultatem odnalezienia w Chiapas ciała młodej lekarki, Marianny Sanchez Davalos. Sfrustrowane brakiem reakcji władz kobiety z Tuxtla Giuterrez, San Cristóbal de las Casas i Tapachula, zdecydowały się protestować w tysiącach przeciwko braku reakcji rządu i nie wykazania realnej inicjatywy wprowadzenia systemu zapobiegającego kobietobójstwu.

 

W lutym MORENA zdecydowało się na zrezygnowanie ze wspierania kandydata na gubernatora Guerrero. Felix Salgado Macedonio został oskarżony o przemoc seksualną. Rezygnacja z poparcia kandydata nastąpiła ze względu na największy partyjny protest, w którym postanowiło uczestniczyć aż 500 osób związanych z partią - głównie kobiet.

 

W marcu wybuchł kolejny skandal dotyczący kobietobójstwa. Rodziny ofiar zdecydowały się na pokrycie barier ochronnych Pałacu Narodowego fotografiami, kwiatami i pamiątkami po ofiarach przemocy przeciwko kobietom. Happening zaowocował protestami w całym Meksyku. Mur zainstalowany w Zocalo, który miał na celu chronić budowle historyczne, został obalony w dzień Międzynarodowego Dnia kobiet, jako symbol walki przeciwko opresji i chego przyzwolenia władzy na kobietobójstwo.

 

Na ulice miasta Meksyk wyszły tysiące kobiet, co sparaliżowało miasto, włącznie z jego metrem. Na protestach w Aguascalientes dochodzdo przemocy, przez co policja aresztowała trzydzieści kobiet, w tym jedną trzynastolatkę. Demonstracje nabierały coraz to większego poparcia, a kobiety strajkowały we wszystkich stanach.

 

Jedna z najbardziej wpływowych kobiet w meksykańskiej polityce aktywistycznej, Estefania Veloz, zdecydowała się na rezygnację z bycia częścią partii MORENA. Jej wyjście z partii było protestem przeciwko wcześniejszemu poparciu Salgado Macedonio. Protesty nasiliły się nie tylko na ulicach, ale i na arenie politycznej. Była kandydatka na prezydenta, Josefina Vazquez Mota (PAN), skrytykowała publicznie prezydentów Fox i Calderon, oskarżając ich o seksizm wobec polityczek i ciche przyzwolenie na przemoc ze względu na płeć w przestrzeni publicznej.

 

Źródła:

[1]https://freedomhouse.org/country/mexico/freedom-world/2021

[2]https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries

[3]https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/08/18/poppy-eradication-and-alternative-l

ivelihoods-in-mexico/

[4]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59603801

[5]https://www.infobae.com/america/mexico/2021/02/22/es-nuestro-invitado-especial-amlo-dio-la-bi

envenida-a-alberto-fernandez/

[6]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59637370

[7]https://www.bbc.com/news/world-latin-america-59389378

[8]https://www.eluniversal.com.mx/metropoli/restauranteros-de-la-cdmx-exigen-con-cacerolazo-que

-les-permitan-abrir

[9]https://www.bbc.com/news/world-europe-59423301

[10]https://www.bbc.com/news/world-us-canada-59514465

[11]https://www.jornada.com.mx/2021/02/27/politica/006n1po

[12]https://www.bbc.com/news/topics/crr7mlg0vr2t/mexico

[13]https://www2.deloitte.com/us/en/insights/economy/americas/mexico-economic-outlook.html

[14]https://atalayar.com/en/content/mexico-femicides-increase-71-first-months-2021

[15]https://www.eluniversal.com.mx/nacion/vazquez-mota-senala-fox-y-calderon-de-violencia-de-gen

ero

[16]https://www.msn.com/es-mx/noticias/mundo/no-llenaron-el-zócalo-dice-amlo-sobre-la-marcha-de

l-8m/ar-BB1epuZw

[17]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/09/estados/hubo-protestas-en-los-31-estados-en-alg

unos-se-reportan-desmanes/

[18]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/07/politica/familiares-de-victimas-de-feminicidio-hace

n-una-ofrenda-en-el-zocalo/

[19]https://aristeguinoticias.com/2903/mexico/bukele-pide-justicia-por-muerte-de-ciudadana-salvador

ena-en-tulum/

[20]https://politica.expansion.mx/mexico/2020/11/25/morena-y-nueva-alianza-iran-juntos-en-2021-pa

ra-mantener-la-mayoria-en-diputados

[21]https://www.proceso.com.mx/nacional/2021/1/18/la-exembajadora-roberta-jacobson-se-hara-car

go-de-la-frontera-con-mexico-foreign-policy-256504.html

[22]https://www.infobae.com/america/mexico/2021/01/26/es-la-barata-por-eso-la-eligio-el-gobierno-lil

ly-tellez-critico-la-compra-de-la-vacuna-rusa-sputnik-v/

[23]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/16/politica/rescato-inm-a-mil-189-personas-en-50-op

erativos/

[24]https://www.eluniversal.com.mx/nacion/me-suena-venezuela-fox-critica-peticion-de-amlo-para-re

ducir-consumo-de-energia-electrica

[25]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/05/estados/comienzan-las-campanas-en-nl-slp-colim

a-sonora-y-guerrero/

[26]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/03/08/capital/encapuchadas-danan-instalaciones-del-m

etro/

[27]https://www.proceso.com.mx/nacional/estados/2021/3/9/policia-de-aguascalientes-caza-mujeres

tras-protesta-hay-33-detenidos-259726.html

[28]https://www.msn.com/es-mx/noticias/mexico/estefanía-veloz-renuncia-a-morena-uno-de-los-moti

vos-la-candidatura-de-salgado-macedonio/ar-BB1enr7f

[29]https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-46057118

[30]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/01/sociedad/ley-sobre-regulacion-del-cannabis-privil

egia-a-farmaceuticas-acusan/

[31]https://www.dw.com/en/mexico-congress-passes-marijuana-legalization-bill

[32]https://www.npr.org/2021/06/04/1002834498/mexico-midterm-elections-2021-violence-record-rac

es?t=1641427200015

[33]https://elpais.com/mexico/2020-12-05/el-pan-aprueba-aliarse-con-el-pri-y-prd-para-intentar-arreb

atar-el-congreso-a-morena-en-2021.html

[34]https://eu.azcentral.com/story/mexico/2021/06/04/asesinatos-de-candidatos-manchan-las-eleccio

nes-de-este-6-de-junio/7513699002/

[35]https://www.jornada.com.mx/notas/2021/02/01/estados/exigen-justicia-para-medica-pasante-ase

sinada-en-chiapas/