USA w obronie Tajwanu
21 października, bieżącego roku, podczas wystąpienia, Prezydent USA, Joe Biden zadeklarował, że w przypadku napaści zbrojnej na Tajwan, Stany Zjednoczone będą gotowe bronić Tajwanu militarnie.
Reakcją Chin na oświadczenie prezydenta Bidena był komunikat Ministra Spraw Zagranicznych Wang Wenbin, który miał być ostrzeżeniem dla Stanów Zjednoczonych. Chiński minister podkreślił w swoim wystąpieniu niepodważalność zasady jednych Chin. Dlatego też, jakiekolwiek próby łamania tej zasady przez Stany Zjednoczone nie będą tolerowane przez chińskie władze. Wsparcie USA dla Tajwanu zostało uznane przez władze chińskie jako bezpośrednia ingerencja Stanów Zjednoczonych w relacje chińsko- tajwańskie. Ponadto Chiny zagroziły, że dalsze próby mieszania się w “sprawy chińskie”mogą doprowadzić do zerwania stosunków dyplomatycznych między państwami.
Deklaracje J. Bidena w obronie Tajwanu można uznać za próbę uspokojenia obaw wyrażanych przez władze tajwańskie wobec rosnącej aktywności militarnej Państwa Środka w cieśninie Tajwańskiej. Kilka tygodni wcześniej przed wystąpieniem Prezydenta USA, chiński Minister Obrony Chiu Kuo-Cheng zapowiedział, że prawdopodobnie do 2025 roku Chiny osiągną pełną zdolność do inwazji Tajwanu. Organizowane przez chińskie władze manewry militarne na granicy z Tajwanem, z udziałem sil lotniczych i chińskiej marynarki wojennej wydają się potwierdzać determinację Pekinu do osiągnięcia tego celu. Jak podaje Centralna Agencja Informacyjna Tajwanu, chińskie myśliwce regularnie naruszają strefę identyfikacji powietrznej wyspy (ADIZ). Prowokacje chińskiego wojska na granicach terytorium Tajwanu nie są niczym nowym i nie należą do rzadkości. Nalezy jednak podkreslic, ze tak wzmożonej aktywności Chińskiej Armii Ludowo Wyzwoleńczej nie odnotowano od roku 1996 (150 naruszen strefy identyfikacji Tajwanu, tygodniowo).
Xi Jinping ostatnio zadeklarował, że “przyłączenie wyspy do Chin jest tylko kwestią czasu”. W obliczu rosnącego zagrożenia władze Tajwanu podjęły decyzje o zwiększeniu o 9 miliardów dolarów budżetu na cele obronne.
Spór między USA i Chinami
W stosunkach międzynarodowych polityka jednych Chin wyklucza jednoczesne uznawanie dwóch państw chińskich. Stosowana przez Chińską Republikę Ludową (ChRL) i Republikę Chińską (RCh) od początku ich powstania, była i jest odmiennie interpretowana przez obie strony. Każda ze stron uważa się za jedynego przedstawiciela Chin Kontynentalnych, Macau, Hong Kongu i Tajwanu.
Od wielu lat polityka zagraniczna USA wobec “kwestii polityki jednych Chin nosi w sobie znamiona dwuznaczności: z jednej strony Stany Zjednoczone formalnie uznają jako Chiny wyłącznie Chińską Republikę Ludową. Natomiast z drugiej strony, w warunkach braku oficjalnych stosunków dyplomatycznych z Tajwanem, od kwietnia 1979 roku USA zobowiązują się do udzielenia pomocy wyspie w utrzymaniu zdolności obronnych, w postaci stacjonującego wojska, szkoleń, zaopatrzenia w sprzęt wojskowy i sprzedaży broni (Ustawa Taiwan Relations Act 1979). Taki stan rzeczy daje Stanom Zjednoczonym możliwość politycznego oddziaływania na Chińską Republikę Ludową, dlatego stało się to dodatkowym powodem napięć w relacjach obu państw/mocarstw. Jednakże warto również podkreślić fakt, że w gruncie rzeczy stosunków międzynarodowych zwróciło jednak uwagę na fakt, że w gruncie rzeczy ustawa ta nie przewiduje i nie gwarantuje automatycznej i obowiązkowej obrony Tajwanu ze strony Stanów Zjednoczonych, co dla niektórych oznacza wyraźne odejście od polityki dwuznaczności.
Dlaczego Tajwan jest taki kluczowy ?
Tajwan od ponad pół wieku pozostaje w zawieszeniu między integracją z Chińską Republiką Ludową, czego nie chce większość jego społeczeństwa a niepodległością, na którą nie godzą się Chiny.
Z punktu widzenia Chin, Tajwan konstytuuje pewną alternatywę wobec komunistycznego systemu Państwa Środka, co władze chińskie postrzegają jako zagrożenie dla Chin, z uwagi na geopolityczne i strategiczne znaczenie Tajwanu w regionie Azji i Pacyfiku. Rozwiązanie problemu tajwańskiego dla Pekinu oznacza sprawowanie dominacji militarnej i politycznej w tej czesci swiata. Nie bez powodu kwestia Tajwanu od lat jest skutecznie wykorzystana jako paliwo napędowe dla partyjnej propagandy w Chinach. Uzyskanie kontroli nad “zbuntowaną prowincją jest też sprawą honoru dla chińskich komunistów, którzy wpisali ”kwestię tajwańską” do preambuły Konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej.
Dla Amerykanów wyspa Tajwan jest strategicznie ważna dla kontrolowania aktywności Chin w regionie Azji i Pacyfiku, jak również dla skutecznego blokowania hegemonii i ekspansji gospodarczej Chin na Morzu Południowochińskim i Oceanie Pacyficznym. Dlatego też możemy wnioskować, że wsparcie Stanów Zjednoczonych dla Tajwanu ma swój istotny wymiar polityczny. Dziś jednak ta delikatna równowaga w cieśninie Tajwańskiej została zachwiana przez nacisk coraz mniej kompromisowej polityki reżimu Xi Jinpinga, jak również przez gospodarcze konsekwencje wojny handlowej USA-Chiny. Coraz bardziej agresywne zachowania Chin w polityce zagranicznej pozwalają stwierdzić , że napięcia w cieśninie Tajwańskiej powodują, że Stany Zjednoczone zaczęły publicznie rozważać możliwość ponownego stacjonowania ich sił na Tajwanie.
Dla reszty świata Tajwan jest znaczącym partnerem ze względu na jego zdolności do wytwarzania najnowocześniejszych chipów komputerowych, które znajdują szerokie zastosowanie w wielu branżach przemysłu gospodarki światowej.Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC) to największy na świecie producent układów scalonych, w tym procesorów, chipów do smartfonów Apple, sztucznej inteligencji i wysokowydajnych komputerów. Około 60% globalnego zapotrzebowania w tym sektorze jest wytwarzane przez TSMC. Trudno jest więc ignorować wpływ polityczny i gospodarczy Tajwanu w świecie dziś niebezpiecznie zależnym od demokracji na wyspie, w którym technologia została włączona do rywalizacji między USA i Chinami jako kluczowy element ich bezpieczeństwa w sferze technologicznej.
Źródła
A. Słabisz, Kilka słów Bidena na temat Tajwanu wprowadziło napięcie na arenie międzynarodowej, Rzeczpospolita, 24 października 2021
https://www.rp.pl/dyplomacja/art19043641-kilka-slow-bidena-na-temat-tajwanu-wprowadzilo-napiecie-na-arenie-miedzynarodowej, dostep 2 listopada 2021
Biden: USA broniłyby Tajwanu w razie ataku ze strony Chin. Pekin odpowiada, Bankier.pl, 22 października 2021
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Biden-USA-bronilyby-Tajwanu-w-razie-ataku-ze-strony-Chin-Pekin-odpowiada-8210571.html dostep 2 listopada 2021
M. Kruczkowska, Joe Biden: Będziemy bronić Tajwanu, Gazeta Wyborcza, 22 października 2021,
https://wyborcza.pl/7,75399,27719355,joe-biden-bedziemy-bronic-tajwanu.html
dostęp 2 listopada 2021
Minister obrony Tajwanu: W 2025 r. Chiny osiągną możliwość dokonania inwazji na pełną skalę, Forsal.pl, 6 października 2021
https://forsal.pl/swiat/bezpieczenstwo/artykuly/8264769,minister-obrony-tajwanu-w-2025-r-chiny-osiagna-mozliwosc-dokonania-inwazji-na-pelna-skale.html
https://www.humanmag.pl/wojska-amerykanskie-stacjonuja-na-tajwanie-od-co-najmniej-roku/
Cina: ferma opposizione a contatti militari tra Taiwan e Stati Uniti, Il sole 24 ore, 28 października 2021 https://www.ilsole24ore.com/art/cina-ferma-opposizione-contatti-militari-taiwan-e-stati-uniti-AEk734s?refresh_ce=1 dostęp 2 listopada 2021
Stachura: Tajwan znalazł się w centrum wojny o chipy USA i Chin, Biznes Alert, 26 października 2021
https://biznesalert.pl/stachura-tajwan-musi-zyc-w-kleszczach-wojny-technologicznej-usa-i-chin/
R. Czulda, Tajwan się zbroi. Własny przemysł i zakupy w USA, Defence 24, 2 stycznia 2021
https://www.defence24.pl/tajwan-sie-zbroi-wlasny-przemysl-i-zakupy-w-usa-analiza dostęp 2 listopada 2021
M. Dell’Aguzzo, Perché Taiwan è così importante per Cina e Stati Uniti, Start Magazine, 8 pazdziernika 2021
https://www.startmag.it/mondo/taiwan-cina-cosa-succede/ dostep 2 listopada 2021