W kraju o tak dużym strukturalnym problemie tradycyjne narzędzia jak sądy, organy ścigania czy nacisk opinii społecznej mogą nie wystarczyć. Nowe władze Ukrainy, które objęły rządy po Euromajdanie w 2014 r. postanowiły postawić na rozwiązanie bardziej nietypowe. Na specjalistów z zewnątrz.
Pierwszym zagranicznym ekspertem wyznaczonym do reformowania ukraińskiego państwa został litewski finansista Aivaras Abromavičius, który przejął funkcję ministra rozwoju gospodarczego i handlu.[2] Realizując te funkcję w ramach Bloku Petra Poroszenki.[3] Za swoją misję przyjął walkę z korupcją, deregulację i poprawę klimatu dla inwestorów. Swoją działalność na tym stanowisku zakończył 3 lutego 2016 r. podał się do dymisji wraz z trzema współpracownikami jako powód podając hamowanie reform antykorupcyjnych i naciski na resort.
Drugim ważnym refraktorem Ukrainy został były prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili.[4] Obiło on pod swoją kuratelą region Odessy czyli ostatniego z dużych ukraińskich portów. Pełniąc swoje stanowisko często padając w konflikt z lokalnymi oligarchami oraz władzą w Kijowie.[5]
Kolejną wartą odnotowania zmianą na Ukraińskich szczytach władzy została naczelnik Narodowej Policji Ukrainy, którą od 4 października 2015 została Gruzinka Chatia Dekanoidze.[6] Niezwykle istotna osoba w kwestii walki z korupcją oraz innymi formami łamania prawa. Jednak jej praca na rzecz reformowania organów policji trafiła na gigantyczny opór służb.
„Czuję rewanż milicji, rewanż tych pracowników, którzy nie przeszli weryfikacji. Prawie wszyscy zwrócili się do sądu. Taśmowo mają miejsce zamknięte posiedzenia, a ja bardzo boję się, że stary system sądowniczy zrobi wszystko, aby zniszczyć reformę policji.” – powiedziała Chatia Dekanoidze.[7]
Ostatnim ważnym reformatorem na Ukrainie został Polak Wojciech Balczun. W swojej karierze zarządzający takimi firmami jak Poczta Polska, PKO Bank Polsk, PKP Cargo oraz Polskie Linie Lotnicze LOT.[8] U naszego wschodniego sąsiada objął on funkcję prezesa Kolei Ukraińskich. Jednej z największych firm transportowych na kontynencie.
Wizja nowego prezesa była jasna. „Chcę stworzyć ekipę, która będzie dokonywała przemian. Przede wszystkim powinna ona składać się z pracowników Ukrzaliznyci, dlatego że to oni posiadają największą wiedzę na ten temat. Moje doświadczenia z restrukturyzacji PKP Cargo wskazują, że to właśnie pracownicy są gwarancją jej sukcesu” – oświadczył Balczun.[9]
Kończąc warto wrócić do Indeksu Odczuwalności Korupcji. Oprócz typowych działań opartych na wykrywaniu i karaniu procederu korupcji trzeba pamiętać, że wychowanie społeczeństwa bez korupcji wymaga działań znacznie bardziej dalekosiężnych niż „zabawa w policjanta i złodziei”, wiąże się to głównie z edukacją i wdrażaniem wzorców zachowań. Dopiero kiedy młody obywatel zdaje sobie sprawę, że korupcja zależy od jego decyzji o daniu lub wzięciu „łapówki”, społeczność ma szansę wygrania z tym procederem.
Borys Klejnota
[1] Corruption Perceptions Index 2015, transparency.org
[2] Aivaras Abromavičius, pl.wikipedia.org
[3] Tadeusz A. Olszański: Nowy rząd Ukrainy, Ośrodek Studiów Wschodnich
[4] Były prezydent Gruzji – gubernatorem na Ukrainie, polskieradio.pl
[5] Saakaszwili o Ukrainie: „Konieczne są natychmiastowe zmiany”, wyborcza.pl
[6] Chatia Dekanoidze, pl.wikipedia.org
[7] Dekanoidze: Z powodu przestarzałego systemu sądownictwa reforma policji może ponieść porażkę, wschodnik.pl
[8] Wojciech Balczun, pl.wikipedia.org
[9] Wojciech Balczun, były prezes PKP Cargo, mianowany dyrektorem generalnym ukraińskich kolei państwowych, polskieradio.pl