Alternatywa dla Niemiec (AfD, Alternative für Deutschland)
Z wszystkich większych partii kandydujących do Bundestagu, Alternatywa dla Niemiec jest najmłodsza. Założona została 6. lutego 2013 r. jako reakcja na politykę ratowania Euro. Założyciele partii byli zdania, że Euro jako wspólna waluta poniosła klęskę. Związku z tym główny postulat był i nadal jest powrót do narodowych walut. W zakresie ideologicznym Alternatywa dla Niemiec jest z reguły określona jako partia o konserwatywno-liberalnym profilu na prawo od Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). Chociaż nie udało się AfD w 2013 r. wejść do Bundestagu (zabrakło 0,4 % do progu wyborczego), to jest ona dzisiaj reprezentowana w 13 z 16 parlamentów krajów związkowych („Landtag”) oraz w Parlamencie Europejskim. W 2015 r. doszło do konfliktu między wolnorynkowym a bardziej narodowo-konserwatywnym skrzydłem partii. W jego konsekwencji większość przedstawicieli nurtu wolnorynkowego, jak Bernd Lucke czy Hans-Olaf Henkel, została wypchnięta z partii. Konflikt ten miał miejsce jeszcze przed szczytem kryzysu migracyjnego w drugiej połowie 2015 r., który przyczynił się do wzrostu wsparcia sondażowego.
Na czele listy Alternatywy stoi Alice Weidel i były poseł CDU Alexander Gauland. Najbardziej rozpoznawalny a równocześnie kontrowersyjny polityk AfD jest poseł do Landtagu Turyngii Björn Höcke[1], który podpada wypowiedziany ocenianymi jako ekstremistyczne i rewizjonistycznie. Przykładem może być chociażby jego ocena pomnika poświęcona ofiarom Holocaustu. W czasie styczniowej przemowy stwierdził: „my Niemcy, nasz naród, jesteśmy jedynym narodem na świecie, który sobie postawił pomnik hańby w sercu własnej stolicy[2]”. B. Höcke został za tą wypowiedź zawieszony w prawach członka partii. Niemniej ostateczna decyzja o jego wykluczeniu została przełożona na czas po wrześniowych wyborach.
Polityka Europejska
Zgodnie z swoim rodowodem Alternatywa dla Niemiec popiera powrót do narodowych walut, gdyż w jej opinii Euro się „nie sprawdziło”. W tym zakresie obiektem krytyki jest również Europejski Bank Centralny, którego polityka „zero odsetkowa” przyczynia się do faktycznego wywłaszczenia osób oszczędzających. Poza tym polityka ratowania euro, w opinii AfD, stanowi złamanie art. 123 i 125 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Alternatywa widzi przyszłość UE przede wszystkim jako „związek suwerennych narodów”. Sprzeciwia się również traktatom wolnohandlowym jak CETA, TTIP i TISA, potencjalnemu członkostwu Turcji w UE oraz żąda koniec negocjacji akcesyjnych z tym krajem. System Schengen według AfD poniósł klęskę. Związku z tym Niemcy powinny wprowadzić kontrole graniczne, równocześnie umożliwiający wolny przepływ towarów i ludzi w ramach UE. W kwestiach imigracyjnych stwierdza, że problemy demograficzne Europy i Afryki nie da się rozwiązać przez masową imigrację oraz że integracja tak wysokiej liczby imigrantów jest niemożliwa. Związku z tym AfD popiera natychmiastowe zamknięcie granic i na okres kilku lat „imigracje negatywną”. W dalszej przyszłości Niemcy powinni przyjąć jedynie wykwalifikowane siły robocze według potrzeb gospodarki.
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Polityka zagraniczna według Alternatywy dla Niemiec musi zostać podporządkowana niemieckiemu interesowi narodowemu. Związku z tym AfD zamierza dążyć do uzyskania dla Niemiec stałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa w Organizacji Narodów Zjednoczonych. Do podstaw polityki zagranicznej RFN powinno należeć również ścisłe poszanowanie zasady niemieszania się w sprawy wewnętrzne innych państw, co również powinno obowiązywać organizacje pozarządowe. Do celów polityki zagranicznej AfD zalicza wsparcie niemieckiego eksportu, zwiększenie kontroli i gdy wskazane zakazanie przejęcia niemieckich przedsiębiorstw przez inwestorów zagranicznych oraz reforma pomocy rozwojową. Ta ostatnia jest krytykowana, gdyż nie rozwiązała gospodarczych problemów Afryki, które przez wzrost demograficzny tego kontynentu będą jeszcze wzrastać. Zamiast transferów finansowych AfD przewiduje otwarcie rynków państw rozwiniętych dla produktów afrykańskich.
Chociaż Stany Zjednoczone Ameryki są określane jako „najważniejszy sojusznik Niemiec”, to podkreśla się potrzebę równego partnerstwa między tymi krajami. Wychodząc od zwrotu ku Pacyfiku USA, AfD postuluje stworzenie autonomicznej strategii bezpieczeństwa. Odprężenie w relacjach z Federacją Rosyjską są według programu podstawą dla trwałego pokoju w Europie. Nie tylko Alternatywa sprzeciwia się sankcji, ale wręcz zamierza zacieśnić współprace gospodarczą z Rosją. Kwestia Krymu nie pojawia się w programie wyborczym, nie mniej reprezentanci AfD jak A. Gauland popierają akceptacje aneksji. Argumentem w tym zakresie jest, że sankcje szkodzą obu stronom konfliktu, a nie przyczynią się do powrotu Krymu do Ukrainy[3].
W polityce bezpieczeństwa AfD sprzeciwia się powstaniu armii europejskiej i wysyłanie niemieckich wojsk na misje zagraniczne niesłużące interesom narodowym. Sojusz Północnoatlantycki ma zostać przetransformowany w sojusz wyłącznie obronny, a obrona terytorialna powinna być realizowana jak najbardziej samodzielnie przez państwa europejskie. Według programu wyborczego rozwój sytuacji politycznej Turcji świadczy o coraz dalszym oddaleniu się tego kraju od europejskiej wspólnoty wartości. Związku z tym postulowane jest wykluczenie Turcji z NATO. W ocenie AfD siły zbrojne Niemiec („Bundeswehr”) nie są zdolne do adekwatnego zapewniania bezpieczeństwa. Obok realizacji reform mających usprawnić Bundeswehrę, Alternatywa żąda wprowadzenie powszechnego poboru wojskowego (zniesionego w 2011 r.).
Wnioski
Sumując pozycje Alternatywy dla Niemiec można stwierdzić, że zamierza w wielu obszarach odejść od dotychczasowej polityki zagranicznej Niemiec. Dotyczy to zarówno polityki rozwojowej, stosunku do Unii Europejskiej, relacje z Rosją oraz politykę bezpieczeństwa. Zważając na rodowód i antysystemowy charakter tej partii, nie powinno to dziwić. Prawdopodobnie AfD będzie pierwszą od 1953 r. partią w Bundestagu na prawo od CDU i jej bawarskiej partii bliźniaczej CSU (Unia Chrześcijańsko-Społeczna). Wielu ekspertów uważa, że sukces AfD został umożliwiony przez modernizację obozu chadeckiego przez A. Merkel. Dla części konserwatywnego elektoratu CDU/CSU stała się zbyt centrowa czy wręcz lewicowa, co otworzyło przestrzeń polityczną dla nowej partii. Krytyczny stosunek AfD do dorobku poprzednich rządów w polityce zagranicznej jak i wewnętrznej jest więc częścią jej tożsamości jako partii protestu.
W aktualnych sondażach AfD potrafi osiągnąć wsparcie z rzędu 7 do 10% procent głosujących[4], co daje jej realną perspektywę wejście w skład nowego Bundestagu. Wychodząc od brakujących perspektyw koalicyjnych Alternatywy, da się stwierdzić, że jej wpływ na niemiecką politykę zagraniczną będzie po wyborach raczej znikomy. Nie mniej pojawienie się na stale szóstej partii w Bundestagu będzie utrudniało stworzenie czysto prawicowych czy lewicowych koalicji. Tym samym wcześniejsza anomalia, jakim dla Niemiec były „wielkie koalicje” między chadekami i socjaldemokratami, mogą stać się standardowym składem rządu federalnego.
Martin Wycisk
Wiceprzewodniczący Forum Młodych Dyplomatów
Cały program wyborczy AfD w języku niemieckim jest dostępny pod: AfD-Bundestagswahlprogramm_Onlinefassung.pdf
[1] Zdarza się, że Björn Höcke jest błędnie przedstawiany jako Bernd Höcke
[2] Cała przemowa dostępna pod http://www.tagesspiegel.de/politik/hoecke-rede-im-wortlaut-gemuetszustand-eines-total-besiegten-volkes/19273518.html
[3] „Gauland lehnt Sanktionen gegen Russland wegen Krim-Annexion ab” dw.com, 12.8. 2017, http://www.dw.com/de/gauland-lehnt-sanktionen-gegen-russland-wegen-krim-annexion-ab/a-40064068