W lipcu zaczęły się wielotysięczne protesty antyrządowe spowodowane zmianą ordynacji wyborczej oraz wprowadzeniem nowych restrykcji związanych z pandemią COVID-19 po odbytych wyborach. Podczas protestów odnotowano liczne przykłady przemocy stosowanej w stosunku do protestujących. Warto przypomnieć, że wielotysięczne protesty antyrządowe odbywają się w Serbii od 2018 roku. Ponadto w 2020 roku Serbia pierwszy raz od 2003 roku została zakwalifikowana jako państwo niedemokratyczne w raporcie Freedom House. Serbia uzyskała 49,40 punktów na 100, jednak żadne państwo obszaru Bałkanów Zachodnich nie zostało zakwalifikowane do demokratycznych.
Umowa Serbia - USA – Kosowo
Dnia 4 września 2020 roku została podpisana umowa pomiędzy Serbią a Stanami Zjednoczonymi i Kosowem. Umowa została okrzyknięta sukcesem przez Donalda Trumpa, szczególnie, że podpisanie jej miało miejsce pod koniec kadencji prezydenta USA. Pomimo zapowiedzi historycznej poprawy relacji pomiędzy skłóconymi państwami, umowa nie regulowała kwestii najbardziej spornej, czyli uznania przez Serbię niezależności i suwerenności Kosowa. Obszar ten był prowincją autonomiczną Serbii i w 2008 roku ogłosił niepodległość. Kwestia ta jest punktem drażliwym w rozmowach akcesyjnych Serbii do Unii Europejskiej. Od wielu lat toczą się negocjacje Unii Europejskiej i Serbii, które mają na celu doprowadzić do uznania niepodległości Kosowa przez Serbię.
Umowa przede wszystkim regulowała kwestie relacji gospodarczych, granicznych i infrastrukturalnych pomiędzy Serbią i Kosowem. Między innymi:
- porozumienie o budowie połączeń kolejowych i drogowych na linii Belgrad–Prisztina oraz innych projektów infrastrukturalnych i gospodarczych łączących oba państwa,
- zadeklarowano otwarcie wspólnego punktu granicznego w Merdare, przez co Kosowo dołączy do bałkańskiego tzw. mini-Schengen,
- wzajemne uznawanie dyplomów uczelni wyższych,
- intensyfikację poszukiwania osób zaginionych w czasie konfliktu w latach 1998–1999,
- regulacja kwestii jeziora znajdującego się zarówno w Serbii jak i Kosowie (serbski - Gazivoda, albański – Ujman),
- Kosowo i Serbia uznają Hezbollah jako organizację terrorystyczną,
Choć podpisanie umowy w Waszyngtonie było medialnym wydarzeniem relacjonowanym na całym świecie to nie miało dużego znaczenia dla skomplikowanych relacji serbsko – kosowskich.
Autorka: Zuzanna Sielska
Redaktor: Emil Plewa
Źródła:
https://www.bbc.com/serbian/lat/srbija-53121536
https://freedomhouse.org/country/serbia/freedom-world/2020
https://en.wikipedia.org/wiki/Kosovo_and_Serbia_economic_normalization_agreements_(2020)