Od kilku dni Bułgaria odnotowuje rekordowe przyrosty liczby zakażonych koronawirusem. Podobnie jak większość krajów UE również rozpoczęła szczepienia. Niestety zdecydowana większość społeczeństwa nie chce poddawać się iniekcji. Ze względu na takie tendencje program szczepień i wdrażanie jego kolejnych etapów praktycznie nie funkcjonuje. Chętnych do zaszczepienia jest tak mało, że nie muszą oni czekać w kolejkach i mogą bez problemu otrzymać szczepionkę w godzinach funkcjonowania punktu. Mimo to rząd planuje odmrażanie gospodarki i otwieranie kolejnych punktów usługowych. Może to przyczynić się do wzrostu zachorowań i dalszego rozprzestrzeniania wirusa. Ta sytuacja może wpłynąć negatywnie na sytuację gospodarczą kraju ze względu na ogromne znaczenie branży turystycznej. Niewielka ilość zaszczepionych obywateli będzie budzić obawy turystów i zniechęcać do wyboru takiego celu podróży.
Aktualnie, zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia Bułgarii z 16 lutego, wjazd do Bułgarii jest możliwy dla obywateli polskich oraz obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i strefy Schengen. Przekraczanie granicy wiąże się z okazaniem wyniku testu nie starszego niż 72 godziny.
https://www.gov.pl/web/dyplomacja/bulgaria
https://www.pcworld.pl/news/Bulgaria-obywatele-bez-szczepien-na-Covid-19-Tak-zdecydowali,425862.htm
Autor: Adrianna Lipiec
_____________________________________________________________________________________________
Rosja
Przez ostatni miesiąc rosyjskie media skupiały się na dwóch tematach: aresztowaniu i procesie Aleksieja Nawalnego oraz na zbliżających się (w perspektywie kilku miesięcy) wyborach do Rosyjskiej Dumy i działaniach poszczególnych partii.
Sprawa Aleksiej Nawalnego
W ramach przypomnienia wspomnimy, iż Aleksiej Nawalny przez wielu postrzegany jest jako rosyjski bohater i jedyne realne zagrożenie dla pozycji obecnie panującego prezydenta, Władimira Putina. Czy może doprowadzić do przerwania jego prezydentury? Choć zdania na ten temat są podzielone, Nawalny z pewnością należy do najbardziej rozpoznawalnych krytyków aktualnej władzy w Federacji Rosyjskiej.
Po kilkumiesięcznym pobycie w zagranicznej klinice Nawalny zdecydował się na powrót do kraju. 17 stycznia 2021 r., niedługo po wylądowaniu na lotnisku Szeremietiewo, opozycjonista został zatrzymany przez rosyjskie służby i osadzony w areszcie na 30 dni. Następnie Federalna Służba Więzienna złożyła wniosek o przywrócenie wyroku Nawalnego z 2014 roku, argumentując swoje działanie faktem, iż warunki zawieszenia jego wykonania zostały przez mężczyznę złamane.
Aresztowanie Aleksieja Nawalnego doprowadziło do licznych protestów w niemal całym kraju. Według szacunków ok. 150-200 tys. osób wyszło na ulice w ponad 120 miastach. Część z nich musiała znosić nawet 50. stopniowe mrozy (Jakuck).
Dnia 2 lutego 2021 r. moskiewski sąd skazał Nawalnego na karę dwóch lat i ośmiu miesięcy pozbawienia wolności za naruszenie warunków zawieszenia wykonania kary orzeczonej w 2014 roku. Próby obrony podejmowane przez jego prawników wskazujących, iż Aleksiej Nawalny przebywał wówczas na leczeniu w zagranicznej klinice (po nieudanej próbie otrucia), spełzły na niczym. Po ogłoszeniu wyroku w największych rosyjskich miastach rozlokowano olbrzymie ilości sił mundurowych, aby zapobiec kolejnym protestom.
Wyrok, a także odbywające się w Rosji protesty, miały również wpływ na kształt stosunków dyplomatycznych. Według doniesień portalu BBC, pracownicy placówek dyplomatycznych Szwecji, Polski i Niemiec zostali uznani za osoby niepożądane na terytorium Rosji. Informację o wydaleniu rosyjski MSZ wydał już po spotkaniu ministra Siergieja Ławrowa z Wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Josepem Borrellem. W odpowiedzi na to z wyżej wymienionych krajów wydalono łącznie trzech przedstawicieli rosyjskiej dyplomacji. 8 lutego 2021 roku polskie MSZ wydało komunikat o uznaniu pracownika Konsulatu Generalnego Federacji Rosyjskiej w Poznaniu za persona non grata.
Nie poprzestano jedynie na wzajemnym wydalaniu dyplomatów. Kilka dni później doszło do spotkania Rady do Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej, do której dołączył również minister spraw zagranicznych USA, Antony Blinken. Szefowie dyplomacji krajów unijnych zadecydowali o wprowadzeniu kolejnych sankcji wobec Rosji. Tym razem ich działania skupiły się na szefie Komitetu śledczego, podlegającego bezpośrednio prezydentowi Putinowi, prokuratorze generalnym, dowódcy Gwardii Narodowej i szefie służby więziennej. Wspomniane figury zostały objęte zakazem podróżowania do krajów unijnych, a ponadto zamrożono ich aktywa, zdeponowane w krajach UE.
Decyzję Rady rosyjskie MSZ uznało za rozczarowującą, sugerując także, iż jest to ingerowanie w sprawy wewnętrzne suwerennego państwa.
Pomimo jawnego sprzeciwu Zachodu wobec wyroku w sprawie Aleksieja Nawalnego, sytuacja opozycjonisty pozostaje bez zmian. Według informacji z 25 lutego miejsce pobytu skazanego zostało zmienione i nie jest znane. Jego adwokat nie został poinformowany o przeniesieniu, a o opuszczeniu przez niego aresztu śledczego dowiedział się, dopiero gdy przyszedł na spotkanie ze swym klientem.
Wybory do Rosyjskiej Dumy i nowość wśród partii
Dnia 22 lutego 2021 r. przedstawiciele partii Sprawiedliwa Rosja, Za prawdę i Patrioci Rosji wystąpili na konferencji prasowej, ogłaszając powstanie nowego lewicowo-patriotycznego ugrupowania Sprawiedliwa Rosja – Za prawdę. Zjednoczona partia liczy na zajęcie drugiego miejsca w nadchodzących, wrześniowych wyborach do Dumy Rosyjskiej. Według nieoficjalnych informacji zmiana została zaproponowana przez administrację prezydenta, aby zjednoczone partie mogły w ten sposób osłabić wpływy opozycji.
W dniu konferencji istniejące dotychczas partie: Za prawdę i Patrioci Rosji, podjęły decyzję o likwidacji, natomiast Sprawiedliwa Rosja – decyzję o reorganizacji. Partia składająca się z przedstawicieli trzech ugrupowań zmieniła swoje godło oraz nazwę, której pełna wersja brzmi: ,,Sprawiedliwa Rosja – Patrioci – Za prawdę’’
Liderem nowej partii został wybrany jednogłośnie Siergiej Mironow, dotychczasowy przewodniczący Sprawiedliwej Rosji, prywatnie petersburżanin uchodzący za bliskiego sojusznika prezydenta Putina.
Źródła:
https://www.pism.pl/publikacje/Wyrok_na_Nawalnego_reakcja_Rosjan_i_UE
https://www.bbc.com/news/world-europe-55954162
https://www.bbc.com/news/world-europe-56204719
https://www.kommersant.ru/doc/4703226
https://radiosputnik.ria.ru/20210222/politika-1598601395.html
Autor: Aleksandra Paluch
_____________________________________________________________________________________________
Ukraina
Ukraina jako 95. kraj rozpoczęła szczepienia przeciwko koronawirusowi. 23 lutego pierwsza partia szczepionki CoviShield dotarła na lotnisko Boryspol. Dzień później rozpoczęły się szczepienia na Ukrainie.
Do Kijowa dostarczono pierwszą partię 500 tys. dawek, która wystarczy na 250 tys. osób. Lek CoviShield jest indyjskim odpowiednikiem szczepionki szwedzko-brytyjskiego koncernu AstraZeneca i jest produkowany na jego licencji przez Serum Institute of India. Ukraina stała się jedynym krajem europejskim, który kupił indyjski lek. Szczepionka Covishield została już bezpłatnie wysłana do krajów takich jak Bhutan, Malediwy, Bangladesz, Nepal, Birma, Seszele. Planowane jest również dostarczenie szczepionki do Sri Lanki, Afganistanu, Mauritiusa i Brazylii. The New York Times nazwał tę szczepionkę „AstraZeneca dla krajów biednych”.
Prezydent Ukrainy powiedział, że szczepienia będą dobrowolne. W pierwszej kolejności szczepieni będą lekarze placówek medycznych udzielających pomocy pacjentom z koronawirusem, następnie - pracownicy szpitali stomatologicznych, ratownictwa medycznego, lekarze rodzinni itp.
Według Ministerstwa Zdrowia na Ukrainie zostało zaszczepionych już ponad 3 tys. osób. Drugiego dnia po przybyciu z Indii szczepionki CoviShield rozpoczęto szczepienia nie tylko w Kijowie, ale w kilku regionach jednocześnie. Jest to pozytywna wiadomość ze względu na wcześniejsze opóźnienia szczepień. Jest to dopiero początek długo oczekiwanego procesu, któremu towarzyszy negatywny odzew w społeczeństwie.
Przykładem „czarnego PR-u” dla CoviShield jest oświadczenie Walentyny Ginzburg, dyrektora Departamentu Zdrowia Kijowskiej Administracji Państwowej, wskazujące, że 50-70% lekarzy w stolicy odmawia szczepień. Takie zachowanie zniechęca pozostałą część społeczeństwa do szczepień. Potwierdza ono trendy antyszczepionkowe i badania opinii publicznej. Według socjologicznej grupy „Rating”, na Ukrainie 55% respondentów jest gotowych na szczepienie przeciwko koronawirusowi, jeśli szczepionka będzie bezpłatna, 40% - jeszcze nie.
Po części brak zaufania do szczepień wynika z właściwości samej szczepionki. Po pierwsze, skuteczność szczepionki jest niska — ok. 70%. Jest ona uznawana za nieskuteczną dla osób powyżej 60. roku życia, a także w przypadku nowych szczepów koronawirusa. Po drugie, podczas testów ludzie mieli poważne skutki uboczne od zapalenia rdzenia kręgowego do śmierci. Ponadto producent nie przeprowadził żadnych badań dotyczących interakcji CoviShield z innymi lekami, a czas ochrony nie został jeszcze ustalony. Istotne znaczenie ma również fakt, że szczepionka CoviShield nie została zatwierdzona przez Europejską Agencję Leków.
Ministerstwo Zdrowia obiecuje, że z czasem w ramach inicjatywy COVAX Ukraina może otrzymać od 2,2 do 3,7 mln dawek szczepionek Oxford/AstraZeneca, co ma nastąpić w I-II kwartale 2021 roku.
Źródła:
https://www.dw.com/uk/shcheplennia-vid-koronavirusu-chym-vaktsynuiut-ukraintsiv/a-56671391
https://izvestia.kiev.ua/amp/item/show/131457
Autor: Marharyta Blyzniuk
_____________________________________________________________________________________________
Kosowo
Wybory parlamentarne w Kosowie
14 lutego 2021 roku antyestablishmentowa partia ,,Samostanowienie’’ przy poparciu 48% głosów wygrała przedterminowe wybory parlamentarne w Kosowie. Najnowsze, lutowe wybory poprzedzone były rozwiązaniem rządu Avdullacha Hotiego, po ujawnieniu rażących nieprawidłowości podczas głosowania parlamentarnego, w wyniku którego Hoti objął stanowisko premiera. Pewne jest, że ,,Samostanowienie’’, by zdobyć większość parlamentarną będzie musiało znaleźć partnera do koalicji w nowym rządzie.
Po rocznej przerwie w rządzeniu, lider ugrupowania i nowy premier Kosowa Albin Kurti, ma szansę wprowadzić zmiany na kosowskiej scenie politycznej, obiecywane w czasie zeszłorocznej kadencji. Do głównych deklaracji premiera należą: walka z korupcją, zmniejszenie poziomu bezrobocia i migracji młodych Kosowian oraz stanowcze podejście w relacjach z Serbią.
Nawiązanie relacji bilateralnych Kosowa z Izraelem
Na podstawie ustaleń wrześniowego spotkania przywódców Serbii i Kosowa z Donaldem Trumpem w Waszyngtonie, 1 lutego br. Kosowo nawiązało stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Podczas wideokonferencji między szefami dyplomacji obu stron, Kosowo zadeklarowało otwarcie w najbliższych miesiącach ambasady w Jerozolimie. Według izraelskiego ministra spraw zagranicznych Gabriela Aszkenaziego będzie to pierwsze państwo zdominowane przez ludność muzułmańską z ambasadą w nowo ustanowionej stolicy.
Porozumienie między Prisztiną a Jerozolimą niesie ze sobą wiele korzyści dla obu państw. Nieuznawane przez Serbię, Rosję czy Chiny Kosowo szuka sprzymierzeńców i uznania na arenie międzynarodowej, natomiast Izrael ma na celu poszerzenie swoich wpływów politycznych i gospodarczych o państwa muzułmańskie, które dotąd były mu nieprzychylne przez wzgląd na konflikt izraelsko-palestyński.
Ocieplenie relacji państw bałkańskich z Izraelem jest sukcesem administracji Trumpa, której jednym z głównych założeń polityki zagranicznej było wsparcie Izraela na arenie międzynarodowej i pozyskanie dla Jerozolimy sojuszników wśród państw muzułmańskich. Podczas kadencji prezydenckiej Trumpa doszło do normalizacji stosunków Izraela ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Bahrajnem, Sudanem, Omanem i Marokiem.
https://www.reuters.com/article/idUSKBN2AE009
https://www.reuters.com/article/idUSKBN2AC1CH
https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-02-15/wybory-w-kosowie-wymiana-elit-rzadzacych
https://pism.pl/publikacje/Nawiazanie_stosunkow_dyplomatycznych_z_Izraelem_przez_ZEA_i_Bahrajn_
https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2020-09-07/bez-przelomu-w-stosunkach-serbii-i-kosowa
Autor: Natalia Hrychorczuk
_____________________________________________________________________________________________
Albania
Pogorszenie relacji Albanii z Rosją
Rząd Albanii podjął decyzję o uznaniu rosyjskiego dyplomaty Aleksieja Kriwoszejewa za „persona non grata” z obowiązkiem opuszczenia państwa w ciągu 72 godzin. W oficjalnym oświadczeniu albańskich władz oznajmiono, że przyczyną jest wielokrotne łamanie przez Rosjanina obostrzeń epidemicznych i było poprzedzone prośbami rządu kierowanymi do rosyjskiej ambasady w Tiranie. W odpowiedzi rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało notę o wydaleniu z Moskwy albańskiej I sekretarz Jonidy Drogu oraz uznało zarzuty wobec rosyjskiego dyplomaty za prowokację i działanie antyrosyjskie.
Albańska diaspora
Z powodu braku postępów w reformie kodeksu wyborczego Albańczycy mieszkający poza granicami państwa nie będą mogli głosować w kwietniowych wyborach prezydenckich. Ubiegłoroczne uzgodnienia rządu dotyczące zmiany prawa wyborczego i stworzenia rejestru wyborców najprawdopodobniej nie zostaną wprowadzone przed ostatecznym terminem 5 marca. Diaspora, licząca niemal 1,2 mln osób upoważnionych do głosowania, miałaby realny wpływ na wyniki w najbliższych wyborach. Jednakże, trudności techniczne związane z rejestrem oraz brak starań rządu o modernizację systemu sprawiły, że ta grupa nie będzie mogła zagłosować.
Źródła:
https://punetejashtme.gov.al/deklarate-per-shtyp-e-ministrise-per-evropen-dhe-punet-e-jashtme-5/
https://www.mid.ru/ru/foreign_policy/news/-/asset_publisher/cKNonkJE02Bw/content/id/4561868
https://www.rferl.org/a/russia-expels-albanian-diplomat-tit-for-tat/31092224.html
Autor: Natalia Hrychorczuk
_____________________________________________________________________________________________
Chorwacja
28 lutego 2021 roku zmarł burmistrz Zagrzebia Milan Bandić. Miał 66 lat, w chwili śmierci był najdłużej urzędującym burmistrzem stolicy na świecie - łącznie 21 lat. Były działacz partii SDP (Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji), wieloletni burmistrz Zagrzebia (od 2000 roku) oraz kandydat na prezydenta w 2009 roku (doszedł do drugiej tury). W 2015 założył własne ugrupowanie polityczne o nazwie Milan Bandić 365 – Partia Pracy i Solidarności. W tym samym roku w wyborach parlamentarnych koalicja skupiona wokół jego partii uzyskała dwa mandaty. Milan Bandić był kontrowersyjnym politykiem lawirującym między ugrupowaniami lewicowymi a prawicowymi. Kontrowersje wzbudzały także oskarżenia o wielomilionowe skandale korupcyjne.
Źródło : https://siol.net/novice/svet/umrl-je-dolgoletni-zagrebsi-zupan-milan-bandic-546836
Autor: Zuzanna Sielska
_____________________________________________________________________________________________
Serbia
Konflikt o film
Spór pomiędzy Serbią a Chorwacją trwa od wielu lat. To nie tylko kwestia konfliktu powstałego w wyniku rozpadu Jugosławii, lecz także zbrodnie z okresu II wojny światowej. Niełatwe relacje skomplikował film „Dara iz Jasenovca” (Dara z Jasenovca) reżyserii Serba, Predraga Antonijevicia, który jest kandydatem Serbii do Oskara w kategorii filmów międzynarodowych. Film opowiada historię oczami młodej dziewczyny i został wyreżyserowany na podstawie zeznań ocalałych. Przedstawia zbrodnie, jakich dokonano na Serbach, Romach i Żydach w Jasenovcu, obozie koncentracyjnym na terytorium NDH - Niezależnego Państwa Chorwackiego. Do dzisiaj ten temat jest punktem spornym pomiędzy Serbią a Chorwacją.
Film wywołał falę krytyki wśród Chorwatów, którzy twierdzą, że niepotrzebnie wznieca negatywne nastroje pomiędzy dwoma narodami i jest jawną prowokacją. Chorwaccy recenzenci filmowi pisali o „taniej nacjonalistycznej propagandzie” i wykorzystywaniu Holokaustu do prowadzenia populistycznej polityki.
Dyplomacja szczepionkowa
Serbia od dawna jest jednym z ważniejszych beneficjentów polityki chińskiej w ramach inicjatywy Jednego pasa i jednej drogi (One Belt, One Road). Obecnie relacje między dwoma państwami determinowane są nie tylko inwestycjami i pożyczkami, lecz także pomocą w walce z pandemią COVID-19. W związku z tym w styczniu 2021 roku Serbia otrzymała 1 mln dawek szczepionki chińskiej firmy Sinopharm. Rosja, chcąc ochronić swoje interesy i wpływy w Serbii, zdecydowała się na dostarczenie 2 mln dawek preparatu Sputnik V. Ponadto, Serbia otrzymała 35 tysięcy dawek szczepionki Pfizer-BioNTech. Dzięki temu, na początku lutego Serbia była drugim państwem w Europie pod względem tempa szczepień.
Serbia prowadzi dyplomację szczepionkową również wewnątrz regionu, bowiem szczepieniami zostali objęci Serbowie zamieszkujący Kosowo, ale także obiecując dostawę 8 tys. dawek do Macedonii Północnej.
Źródło:
https://www.novilist.hr/scena/film/ne-smiruju-se-kontroverze-oko-filma-dara-iz-jasenovca-sad-je-izbio-i-mali-medunarodni-skandal/
Autor: Zuzanna Sielska
_____________________________________________________________________________________________
Macedonia Północna
Współpraca w zakresie bezpieczeństwa – USA a Macedonia Północna
Macedońska sekretarz obrony Radmiła Szekerinska i zastępca sekretarza obrony USA ds. bezpieczeństwa międzynarodowego Mara E. Karlin podpisały nowe Memorandum o Współpracy Obronnej między Skopje a Waszyngtonem. Nowe porozumienie zastąpi dotychczasowe, podpisane w 1994 roku i będzie odzwierciedlać obecną, niezwykle intensywną współpracę obronną - w 2020 roku Macedonia Północna dołączyła do struktur NATO.
Unia Europejska a kwestia rozszerzenia o Bałkany Zachodnie
Na konferencji internetowej zorganizowanej 23 lutego przez Atlantic Council szef unijnej polityki zagranicznej Josep Borrell powiedział, że Unia Europejska jest gotowa na dalszą integrację z Bałkanami Zachodnimi. Jednakże pod warunkiem przeprowadzenia niezbędnych reform. Do priorytetów należy kwestia niezależności sądownictwa i walka z korupcją.
Josep Borrell podkreślił, że perspektywa europejska pozostaje motorem zmian w regionie i że „nie jest sprawiedliwe twierdzenie, że UE tylko mówi, a nie działa”, jeśli chodzi o rozszerzenie - „inwestujemy dużo pieniędzy, aby pomóc krajom Bałkanów Zachodnich przeprowadzić reformy i poprawić ich gospodarki oraz systemy polityczne i sądownicze, aby zbliżyć się do systemu UE”. Zaznaczył również, że integracja Bałkanów Zachodnich z UE jest procesem, który przebiega „krok po kroku” — „rozpoczniemy negocjacje akcesyjne z Macedonią Północną i Albanią” oraz „wznowiliśmy negocjacje między Serbią a Kosowem ze specjalnym wysłannikiem Miroslavem Lajčákiem”.
Źródło:
Autor: Zuzanna Sielska
_____________________________________________________________________________________________
Litwa
Władze przedłużają obowiązywanie obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa do 1 kwietnia. Jednocześnie nakaz noszenia maseczek dotyczy już tylko przebywania w pomieszczeniach oraz sytuacji, kiedy w promieniu dwóch metrów znajdują się inne osoby.
Jak podają litewskie agencje rządowe, wiele z brytyjskich przedsiębiorstw zajmujących się technologiami finansowymi (fintech), w związku z Brexitem, przenosi swoją działalność na Litwę. Ze względu na opuszczenie przez Zjednoczone Królestwo Unii Europejskiej, dostęp do unijnych rynków został dla nich poważnie utrudniony. Część przeniosła swoje siedziby do Holandii, która już prześcignęła Wielką Brytanią w liczbie akcji obracanych na giełdzie. W tym obszarze Litwa również zyskała na Brexicie. Jak podaje litewski bank centralny, w związku z Brexitem przyznano 118 licencji na działalność dla firm typu fintech (najwięcej w UE!). Litwa stała się atrakcyjna dzięki zaangażowaniu rządu w stworzenie korzystnych warunków dla tego sektora.
Źródła:
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Litwa-wydluzyla-kwarantanne-do-1-kwietnia-8063118.html
https://konkret24.tvn24.pl/swiat,109/litwa-znosi-nakaz-chodzenia-w-masce-to-nie-do-konca-prawda,1051044.html
Autor: Emil Plewa
_____________________________________________________________________________________________
Estonia
Należący do Federacji Rosyjskiej samolot transportowy Iljuszyn Ił-76 MD naruszył w czwartek 4 lutego przestrzeń powietrzną Estonii. Spotkało się to z ostrą reakcją estońskich władz, które wystosowały protest dyplomatyczny. Zdarzenie miało miejsce nad wyspą Vaindloo. Władze rosyjskie twierdzą, że lot odbywał się na trasie do Kaliningradu - uzgodnionej przez obydwa państwa, i dlatego nie może być mowy o naruszeniu. Co więcej, rosyjski samolot miał włączony nadajnik. Jednakże, jak twierdzi strona estońska, pilot nie nawiązał łączności radiowej z kontrolą lotów.
Źródła:
Autor: Emil Plewa
Redakcja całości: Adrianna Lipiec, Arkadiusz Zając